Els.

Latijnse naam: Alnus

Familie:  Berkenfamilie (Betulaceae)

 

Een boom die veel voorkomt in de plantsoenen van de gemeente, langs beken en in moerassige gebieden. Ze zijn duidelijk herkenbaar aan de elzenproppen en de elzenkatjes.


De plant.

Elzen zijn bladverliezende loofbomen en komen op het noordelijk halfrond voor in de natuur. Binnen de Benelux komen de Grauwe en de Zwarte els voor. De bomen zijn twee-slachtig en hebben dus zowel mannelijke als vrouwelijke bloeiwijze. Deze bloeiwijze worden katjes genoemd. Hij is vroeg bloeiend en kan al in februari bloeien.

 

Een bijzondere eigenschap is dat elzen stikstof uit de lucht kunnen opnemen en zij slaan dit op in knollen die aan de wortels zitten. Deze knollen kunnen wel tot 10 cm groot worden.

 

Elzen worden gemakkelijk 80 tot 125 jaar. Als de boom regelmatig gesnoeid wordt kan hij nog veel ouder worden.

 

Elzen kunnen net als wilgen heel goed geknot worden.

 

Soorten.

Italiaanse els of Hartbladige els (Alnus cordata)

Japanse els (Alnus japonica)

Japanse Kaukasische els (Alnus x spaethii)

Witte of Grauwe els (Alnus incana) - Hoogte 25 meter

 -  Alnus incana 'Aurea'
 -  Alnus incana 'Laciniata'

Zwarte els (Alnus glutinosa) - Hoogte 35 meter

 -  Alnus glutinosa 'Aurea'

 -  Alnus glutinosa 'Imperialis'

 -  Alnus glutinosa 'Incisa'

 -  Alnus glutinosa 'Laciniata'

 

Standplaats.

Elzen staan graag op vochtige grond en doen het dus prima slangs sloten en beekjes.

 

Gebruik.

Hout.

Elzen hebben zacht hout met een fijne nerf. Als het hout blootgesteld wordt aan zuurstof kleurt het hout rood. Het wordt gebruikt voor beelden, maar ook voor maken van klompen, potloden, bezemstelen, lepels en schalen. Onder water is het hout onbeperkt houdbaar en werd vroeger in Amsterdam gebruikt als funderingspalen. Midwinterhoorns uit Twente worden vaak gemaakt van Elzenhout.

 

 


Geneeskunde.

Elzenproppen zouden tegen reuma werken. De proppen moeten worden gedroogd, waarna er een thee van kan worden gezet.

 

Hagen.

Elzenboompjes worden vaak voor hagen gebruikt.

 

 

Ziektes en plagen.

Elzen kunnen last hebben van het Elzenhaantje.

 


Laatst bijgewerkt op: 4 maart 2021